Blogposts reis Mozambique


22/01/2017
Ik zit nu al bijna 10 uur in het vliegtuig en ik voel me waarschijnlijk net zoals dat kleffe gaargekookte pizzabroodje dat ik zojuist kreeg voorgeschoteld als avondeten. Mijn organen zijn inmiddels niet meer van elkaar te onderscheiden en ook mijn ruggenwervel en ribbenkast hebben iets weg van het bouwwerk van een peuter die te lang met zijn Kapla heeft gespeeld. Op het hypermoderne LCD-schermpje dat aan de stoel van de asociale passagier voor me hangt, kan ik live de locatie van het vliegtuig volgen. De evenaar zijn we al even geleden gepasseerd, wat betekent dat het de wereld op zijn kop is als ik straks uit het vliegtuig stap. Kan nu toch wel eindelijk uit eigen ervaring zeggen dat de wereld geen platte pannenkoek is, dat is ook zeker wat waard! 
23/01/2017
Nadat het vliegtuig geland was wilde ik bijna gaan klappen. Niet zozeer omdat ik blij was dat onze piloot ons weer veilig aan land had gezet, maar vooral vanwege het kunstwerk waar we overheen gevlogen waren. De drassige velden die door een lineaal ooit van elkaar gescheiden waren maar soms ook abrupt door kronkelende bruine rivieren werden onderbroken, de in elkaar geknutselde hutjes van verroeste golfplaten en de zwarte poppetjes die heel af en toe als mieren in een berg hooi tevoorschijn kwamen. Nog geen uur later reden we door een aan-elkaar-geknoopt dorpje heen en stond ik er zelf middenin. Wat er zich voor mijn ogen afspeelde was echt. Niet langer een film, documentaire of foto's. Deze mensen waren 3D en dat drong maar langzaam tot me door. Veel tijd had ik ook niet, want we gingen op bezoek bij onze Save the Children collega's in Beira, na een stop aan het strand voor een lunch. De zee komt hier vanaf de compleet andere kant het land in klotsen dan in mijn eigen vertrouwde kustplaatsje, maar ziet er vrijwel identiek uit. Alleen net als het weer, heel wat graden warmer. Dus tevergeefs met opgezwollen enkels tussen de krabbetjes de verkoeling opgezocht. Het is hier zo ontiegelijk heet dat je het kan vergelijken met een constante Loly's sessie in de sauna. Goed, klaaguurtje is weer voorbij. Ik moet nog even een beetje op me in laten werken wat er om me heen allemaal gebeurd. In een wervelwind door de stad gereden waarbij de verschillen tussen arm en rijk goed zichtbaar zijn. Morgen gaan we naar het lokale ziekenhuis om het programma van Save the Children te bezoeken. Hierbij krijgen de moeders met chronische en acuut ondervoede kinderen van 6-24maanden voorlichting en voedingsrijk voedsel aangereikt. Aan de hand van het BMI van het kind wordt bepaald of hij/zij hiervoor in aanmerking komt. De toestand schijnt hier ontzettend schrijnend te zijn, maar liefst 43% van de kinderen is chronisch ondervoed. Om de noodzaak van de situatie over te brengen, naar (o.a.) Nederland, maken we hier een fotoreportage. Dit benadrukt nog maar eens de dilemma's waar je als fotograaf mee te maken krijgt. Het is veel meer dan 'alleen even op een knopje drukken'. Er moet een balans zijn tussen de verwachtingen van de organisatie, de menselijkheid van de geportretteerden en je eigen morele normen en waarden. Ik ben blij dat er een ontzettend fijn team is waarmee ik deze dilemma's kan bespreken (Chris de Bode, Sabine Copinga!). Ik zal dan ook zeer binnenkort wat foto's online gaan zetten, mits alles enigszins volgens plan loopt de komende dagen. Er is nog veel te doen (in de breedste zin des woords)!
24/01/2017
Het voelt alsof er drie dagen in één dag zijn gepropt. Zoveel nieuwe indrukken opgedaan. De ochtend begonnen met het opsmeren van een mengsel van zonnebrand en deet voordat we onze ronde 'formele bezoekjes' konden beginnen. Flipflops uit, sokken en schoenen aan en gaan. Langs de provinciale en district directie om de samenwerking met de organisatie smooth te houden en om toestemming te vragen om te kunnen fotograferen in het ziekenhuis. In het 'Unidade de reabilitacão nutricional' werden kinderen opgevangen t/m 5 jaar die lijden aan acute ondervoeding. Zodra ik over de drempel heen stapte kwam een penetrante geur van urine gemengd met zweet me tegemoet. Kinderen lagen met hun vader/moeder/oma op bedjes die op volgorde van 'het proces van beter worden' stonden. Om de hoek van de ingang lagen de kindertjes op een geïmproviseerde intensive care en naarmate ze aansterkten, schoven ze een bedje op totdat ze (binnen 20 dagen) bij de rehabilitatie terecht kwamen. Een vader die aan het bedje van zijn dochtertje gekluisterd zit terwijl dat veel te kleine lijfje lijkt te vechten voor het leven. Zoontje Juan die met zijn broze handje naar de tepel van zijn 25-jarige moeder grijpt om geruststelling te vinden. Stuk voor stuk individuele verhalen waar ik van top tot teen kippenvel van krijg. En dat in een gebouw zonder airco waarbij het zweet al na vijf minuten over mn voorhoofd parelde... Na wat slikken toch besloten om mijn camera erbij te pakken, hoewel het even duurde voordat mijn moraliteit me dat toeliet. We voerden dan ook eerst wat gesprekjes met de opvoeders via een vertaler en vroegen daarna voorzichtig of we konden fotograferen. Ik ben als een kat in de boom gaan zitten om te kijken hoe de rest het deed en langzaam maar zeker een beetje uit mijn schulp gekropen met het doel, het probleem naar buiten brengen, voor ogen. Ik wil hier graag laten zien wat ik met eigen ogen gezien heb, maar ben me erg bewust van het feit dat het misschien anders over komt dan het is bedoeld. Zo heeft Chris bijvoorbeeld twee foto's van een meisje gemaakt waarop ook dezelfde tijd en locatie te zien is, maar wat toch een compleet andere boodschap uitdraagt doordat het zo anders in beeld gebracht is. Omdat ik nog niet goed weet voor mezelf wat ik met deze foto's wil vertellen, houd ik de bolle buikjes, vliegjes in de ogen en broze lijfjes nog even voor mezelf. Het voelt zo hypocriet om in een auto met airco te stappen naar de volgende bestemming wanneer je net van een plek komt waar de opvoeder het kind enigszins probeert af te koelen door met gekleurde doeken te wapperen. Komt toch die Loly's sessie weer even voorbij... En ook moeten er soms wat nare grappen gemaakt worden om de situatie enigszins draaglijk te houden. Je kunt jezelf wel in de treurnis storten en stoppen met ademen, maar daar komen zij ook niet verder mee. Na deze overdosis aan prikkels zijn we na een goedgevulde lunch (weer zo'n hypocriete bedoeling) naar een community gereden in de buurt. Hier werden we, compleet met Afrikaanse zang en danspassen, door de medewerkers ontvangen. In deze community hebben we een gezin ontmoet waar we een kind hebben uitgeplukt en meegenomen naar het treinstation om zijn droom te fotograferen. Met een gele bouwvakkershelm en fluoriserend hesje zijn we nog net niet voor de trein gesprongen na alle belevenissen van de dag, maar hebben we wel wat foto's kunnen maken van Jefferson 'als treinmechanicus'. Helaas deden de autoritaire mannetjes een beetje moeilijk en mochten we niet in de trein zelf fotograferen, maar daar komen we ook wel weer overheen. Dat was vandaag even in een notendop, want ik wil graag de geur van mijn lijf wassen en mijn bed in duiken, in de hoop dat mijn hoofdpijn morgen als sneeuw voor de Afrikaanse zon is verdwenen.
25/01/2017
Vandaag de dag begonnen als een kip zonder kop. Weer eens wat anders dan een kat in de boom. Rondgelopen bij de kliniek van een community waar moeders met hun kinderen naartoe komen wanneer ze vermoeden dat het kind ziek is. Hier werden ze aan een haak gehangen om gewogen te worden (dat klinkt erger dan dat het is), werden ze door de zusters doorverwezen naar de dokter als het ernstig was en vervolgens met een recept naar de apotheek om de hoek gestuurd. Ook was er een kamer waar drie vrouwen zojuist bevallen waren, waarvan de meesten jonger waren dan ikzelf. Voor een serie foto’s waarin Vita Mais wordt gepromoot, een product waarin alle voedingsstoffen zitten die een baby nodig heeft, gingen we met twee moeders mee naar huis vanaf de kliniek. Door een jungle van paadjes waanden we ons een weg door een dorp waar je normaal gesproken niet zomaar komt. Dwars door achtertuinen, volgelopen paden en waslijnen, kwamen we uiteindelijk bij een betonnen huisje aan waar de plastic stoeltjes voor ons buiten werden neergezet. Chris maakte zijn serie van Joanna en haar kind af, terwijl ik nog zat bij te komen van het veel te warme weer en de inspanningen. De andere moeder, Marianne, woonde verderop in een andere buurt. Om daar te komen kregen we allemaal een nogal ruwe massage in onze autostoel. Je kan je voorstellen hoe de weg eruit gezien moet hebben. Marianne is 24 jaar en heeft o.a. een dochtertje van 1,5. Haar man zit zonder werk en inkomen waardoor ze vrijwel geen eten op tafel kunnen zetten. Ondervoeding en bijkomende symptomen waren dan ook de reden dat Marianne met haar dochtertje bij de kliniek terecht kwam. Het gezin liet ons het huis zien waar ik Marianne en haar dochter in de slaapkamer fotografeerde. Het kalf wat in de kamer daarnaast stond was een mooi attribuut voor de droomfoto. Het licht dat door het raam heen kwam creëerde een mooi vlak op de betonnen vloer. Check Chris zijn website om zijn ontzettend mooie foto van de droom van Antonio, die graag boer wilde worden, te zien. Het jongetje knielde in het lichtvlak voor zijn favoriete dier, het kalfje, wat een sprookjesachtig tafereel opleverde. Dit alles kostte veel tijd en energie waardoor we de lunch hadden overgeslagen en direct ook weer door waren gegaan naar en school, die we morgenmiddag weer gaan bezoeken, om kennis te maken en WakaWaka-dansjes te doen op het nummer van Shakira.Ik ben inmiddels omgedoopt tot ‚Maria’, omdat ze ‚Merel’ gewoonweg hun strot niet uit krijgen. Waarschijnlijk ben ik net aan deze nieuwe naam gewend zodra ik weer thuis ben, dus jullie mogen me ook Maria noemen als je dat wat lijkt. Ik begin wel al te wennen aan het algemene straatbeeld. Het heeft iets betoverende, romantisch en stoers tegelijk. Morgen gaan we iets verder weg van ‚ons basecamp’, wat waarschijnlijk weer net zo intensief wordt als vandaag en hopelijk ook minstens net zo mooi! Ik heb inmiddels alleen wat uiterlijke kenmerken van een kreeft overgenomen dus die hoop ik morgen toch zoveel mogelijk te kunnen elimineren.
26/01/2017
Terwijl jullie de blaren van het schaatsen lekprikken, smeer ik mijn dieproze huidje nog even lekker een keer in. Zonnebrand is de nieuwe dagcrème, deet mijn nieuwe parfum. Hobbelend zijn we vandaag naar Ceramica gereden, langs kleedjes waar ze mango's verkopen en boeren die tot hun knieën in de modder staan om het land te bewerken. De palmbomen, blauwe lelievelden en termietbergen geven deze plek iets idyllisch. Om een beetje in de beesten-beeldspraak te blijven had ik mezelf vandaag voorgenomen om de koe bij de horens te vatten en een serie te maken over de slaapkamer, als vervolg op de foto van gister. 'The place where the magic happens', oftewel de betonnen vloer met een doorgezakt matras/rieten matje. We konden bij drie moeders met ondervoede kinderen langs in de community. Hier hebben we een praatje met ze gemaakt onder begeleiding van Sabine en vervolgens heb ik ze in hun slaapkamer kunnen fotograferen. Dus deze serie gaat lekker. Van Chica, een andere moeder die we bezochten, kregen we een mango. De hele grond ligt hiermee bezaaid en je moet oppassen dat je niet geraakt wordt. Na het verorberen van de beste mango die ik ooit heb gegeten, loop je de daarna nog een paar uur je tanden te flossen. Eigenlijk is dit gewoon een VIP workshop van Chris de Bode, waarbij hij me assisteert met het licht en het positioneren. Het is fijn om een paar extra ogen te hebben. Ik voel me ook steeds meer op mijn gemak, als een rups die uit zijn cocon ontpopt, en neem de regie bij het maken van een foto steeds meer zelf in de hand. Het gevoel dat je krijgt als het werkt is echt fantastisch. Het einde komt helaas al gruwelijk dichtbij, maar daar wil ik nog even niet aan denken. Het droomfotograaf-certificaat is in ieder geval in de pocket, want mijn eerste droomfoto is een feit! Bij de school waar we gister ook al een rondje hadden gedaan, ontmoetten we namelijk Mariam (11 jaar) die later graag kok wil worden, na het zien van een Mozambiquaan in een kookprogramma op televisie. We zijn met haar mee gegaan naar huis en samen met Mariam heb ik een hoekje ingericht met potten, pannen en ingrediënten. Voeg daar een trotse glimlach, een zonnestraaltje en wat banenbomen aan toe et voilà, bijgaande foto.
28/01/2017
Even wat loperamide pillen in mijn mik en we zijn weer good-to-go. We doen onze dagelijkse ronde weer met de auto om onze Mozambiquaanse collega’s op te pikken in de buurt voordat we naar de community gaan. Van Helga kregen we nog een mooi groen shirt van het Vita Mais project, zodat we net zulke mooie matchende outfits hadden als K3. De mooie lelies die tussen de rijstvelden staan, kwamen we onderweg weer tegen en bleven mijn aandacht trekken. Op school in de community een leerling, Lucas (10 jaar), gescout die net als zijn oma later in de rijstvelden wil werken. Hij helpt haar iedere ochtend vroeg, voordat hij met zijn vriendjes gaat spelen op het land. Dag in dag uit, het hele jaar door. Rijstvelden met blauwe lelies vindt Lucas het mooiste ter wereld. Tot mijn enkels in de blubber en een camera in de hand zijn we tussen die bloemen gaan staan om van deze droom een mooie foto te maken. Vanwege de giftige slangen die daar ook pootjebaden, bleven we toch een beetje aan de kant (echt waar, mam!). Ik wilde hem ten slotte wel weer levend bij zijn oma af kunnen leveren. Hoewel, híj was inmiddels pro in zijn werk, ík wilde vooral zelf weer zonder kleerscheuren naar huis kunnen. Eigenlijk wil ik nog lang niet naar huis, want ik begin er net een beetje in te komen. Ik kwam hier het land binnen met m’n mond open tot aan mijn knieën en ik ga het land uit met een rugzak vol met mooie herinneringen en ervaringen. Voor mijn derde droomfoto had ik iets langer de tijd voor een voorbereiding. Het halve dorp wil namelijk 'nurse’ worden en de andere helft 'professor’. Het is dus moeilijk om unieke dromen te vangen. Dat ligt vooral aan het referentiekader van de kinderen. Ze komen hier namelijk niet zo in contact met andere beroepen zoals paaldanseres, interieurstyliste, lactosedeskundige of hondenpsycholoog. De kliniek was dichtbij, dus konden Chris en ik een mooi decor bouwen met een aanwezig gordijntje, voordat we een 'nurse’ uit de buurt plukten. De community-medewerkers kwamen met een meisje aan dat een witte zusterjas om kreeg, maar na een gesprekje met Sabine bleek ze helemaal geen verpleegster te willen worden maar lerares. Dat was toch wel de grap van de dag. Wil het halve dorp zuster worden, komen zij met een lerares aanzetten. Ik had eerder die dag een foto gemaakt van Albertina (14) in haar slaapkamer en zij wilde wèl echt zuster worden, dus die hebben we er maar weer bij getoverd. Toevallig was er die dag ervoor net een baby uitgepoept, in de kamer naast ons geïmproviseerde studiootje, dus die mochten we gebruiken als object. Zo’n zoete, zachte, rozige baby is toch wel de beste prop die ik heb mogen gebruiken in mijn leven. Hierbij moet ik de community-medewerks en mijn andere Mozambiquaanse collega’s toch wel flinke credits meegeven, want ze trekken daadwerkelijk alles uit de kast om die rare ideeën van die poco loco Nederlanders te kunnen assisteren. Om het harde werken van de afgelopen week te belonen, bestelden we in het hotel een feestmaal met de lekkerste lokale garnalen. De nodige alcohol mag op mijn laatste avond ook niet ontbreken dus heb ik een koude Amarula (de zakjes met gin die ze hier op straat verkopen durfde ik toch niet helemaal aan) getoast op een zeer interessante, enerverende, ontluikende, grappige, mooie, intrigerende, intensieve, warme, ontroerende en succesvolle week. Zal toch wel weer acclimatiseren worden in dat koude kikkerlandje. Gelukkig hebben we de foto’s nog. Omdat er toch nog wat beesten-beeldspraken in het verslag moeten, kwam Chris met: "Als een vis in het water”, daaropvolgend Sabine: "Van achteren kijk je de koe in de kont” en mijn persoonlijke toevoeging: "Je moet een gegeven paard niet in de bek kijken.” Al met al ben ik zo ontzettend blij dat Save the Children Nederland deze reis mogelijk heeft gemaakt voor mij, Sabine en Chris voor het regelen, assisteren, aan het lachen maken en begeleiden van deze newbie, de Mozambiquaanse medewerkers/collega’s en natuurlijk alle kinderen, moeders, vaders, opa’s, oma’s, brusjes, buurtkinderen etc. voor het inkijkje in hun leven!   


29/01/2017
Deze reis is helaas ten einde. Omdat er zo'n grote kloof zit tussen Nederland en Mozambique moet ik weer helemaal opnieuw wennen aan het leven hier. Dus ik zit nu nog even onderin dat diepe dal. Ik kan terugkijken op een ontzettend productieve en intensieve week waarin ik dingen heb gezien die volledig in contrast staan met het leven in Nederland. Een ervaring om nóóit meer te vergeten! Dit had ik echt nooit durven dromen toen ik mijn roze-olifanten-foto's instuurde om mee te doen aan de fotowedstrijd van Save the Children Nederland... Echt zo supercalifragilisticexpialidocious wat er allemaal voor mij geregeld is en om te zien hoe de organisatie zich inzet in Mozambique. Ik ben diep geraakt door alle mensen en verhalen die ik afgelopen week ben tegengekomen! Muito obrigado! 

Meer weten? 
︎ AD artikel 
︎ Save The Children artikel
︎ Omroep West item
︎ Omroep West radio

Brief aan de Koning

19/05/2017
Het ontbijt even overgeslagen vandaag, omdat ik zo met de Koning en Koningin ga lunchen. De president van Mozambique en zijn vrouw zijn er ook gezellig bij. Whoohoo! Kadootje voor Willem-Alexander en Máxima mee, omdat ze allebei net jarig zijn geweest. Herinneringen op Linnen sponsorde dit mooie canvas + baklijst in zijn geheel en Save the Children Nederland sponsorde de reis naar het maken van deze foto van Isabelle en Manuel! Wat ben ik toch een geluksvogel. Check dat mooie handgeschreven (door Hans!) briefje aan de Koning en Koningin voor meer info.